Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2013

Διοικητική υπαγωγή Μπρούμα (ως την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους)

Η σημασία της διοικητικής διαίρεσης ενός κράτους, πέρα της προφανούς χρησιμότητας της ως εργαλείου ελέγχου της επικράτειας, δημιουργεί ένα είδος συνεκτικού δεσμού ανάμεσα στα τμήματα μιας επαρχίας, που πολλές φορές παίρνει και την μορφή της κοινής μοίρας είτε στις θετικές είτε στις αρνητικές εξελίξεις.
Το χωριό μας συνδέθηκε σε όλη του την ιστορική διαδρομή όχι με την ορεινή Ηλεία ή την επαρχία Ολυμπίας (Τριφυλία), αλλά με την πεδιάδα της Ηλείας, δηλαδή με το δυτικό, παραθαλάσσιο τμήμα και ακολούθησε τα βήματα της περιοχής αυτής μέχρι την δημιουργία του νεότερου ελληνικού κράτους ως και σήμερα.
Με δεδομένο ότι η πρώτη γνωστή επίσημη εμφάνιση του χωριού ανάγεται στα 1700, στην απογραφή του Βενετού Προνοητή της Πελοποννήσου Francesco Grimani, θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι η σύστασή του έλαβε χώρα την αμέσως προηγούμενη περίοδο, γνωστή ως πρώτη Τουρκοκρατία (1460-1687).
Την περίοδο αυτή ο Μοριάς είναι χωρισμένος σε 8 βιλαέτια (επαρχίες): 
1. της Κορώνης 
2. του Μυστρά
3. της Καρύταινας
4. της Μεθώνης
5. των Καλαβρύτων
6. των Παλαιών Πατρών
7. της Κορίνθου 
8. του Χλουμουτσίου (Hlumiç, δηλαδή της περιοχής γύρω από το κάστρο Χλεμούτσι).  Το βιλαέτι του Χλουμουτσίου χωριζόταν με την σειρά του σε 6 καζάδες (υποδιοικήσεις): του Χλουμουτσίου, του Άργους, της Τριπολιτσάς, της Θάνας, του Αγίου Πέτρου και του Αναπλιού (Ναυπλίου). Με δεδομένη την μεταγενέστερη διοικητική υπαγωγή, το Μπρούμα θα πρέπει να ανήκε στον Καζά του Χλουμουτσίου, μέχρι την κατάληψη της Πελοποννήσου από του Βενετούς το 1687.
Οι Βενετοί, ακολουθώντας σε γενικές γραμμές την προηγούμενη οθωμανική διοίκηση, χώρισαν την Πελοπόννησο σε 4 Provinciae (επαρχίες): 
1. Romania, 
2. Messenia 
3. Laconia 
4. Accaia
 καθεμιά από τις οποίες χωριζόταν σε 4 territorii (περιοχές). Την επαρχία Αχαΐας αποτελούσαν, δηλαδή, τα τερριτόρια των Καλαβρύτων, της Πάτρας, της Βοστίτσας και της Γαστούνης. Στο τελευταίο φαίνεται ότι υπαγόταν και το Μπρούμα, όπως υποδεικνύει η βενετική απογραφή του 1700.
Μετά την ανακατάληψη του Μοριά από του Τούρκους και μέχρι την σύσταση του αυτόνομου ελληνικού κράτους υπό τον Καποδίστρια, επιβλήθηκε από την οθωμανική διοίκηση ένα νέο διοικητικό καθεστώς. Ο Μοριάς, που αποτελούσε Πασαλίκι (ευρύτερη διοικητική επαρχία υπό την διοίκηση ενός Πασά) διαιρείτο σε 24 βιλαέτια: 
1. Πόλη της Τριπολιτσάς                             2. Περίχωρα της Τριπολιτσάς 
3. Καρύταινα                                              4. Φανάρι 
5. Λάλα                                                      6. Πύργος 
7. Γαστούνη                                                8. Πάτρα 
9. Καλάβρυτα                                             10. Βοστίτσα 
11. Κόρινθος                                              12. Ναύπλιο 
13. Άγιος Πέτρος                                        14. Άργος 
15. Πόλη του Μυστρά                                 16. Περίχωρα του Μυστρά 
17. Μονεμβασιά                                         18. Λεοντάρι 
19. Ανδρούσσα                                           20. Καλαμάτα 
21. Κορώνη                                                22. Μεθώνη 
23. Ναβαρίνο                                              24. Αρκαδιά
Μαζί με σχεδόν 180 ακόμα χωριά, το Μπρούμα ανήκε στο βιλαέτι της Γαστούνης.
Ο Καποδίστριας, τέλος, χώρισε το αυτόνομο (και όχι ακόμη ανεξάρτητο) ελληνικό κράτος σε επαρχίες, που δεν διέφεραν ιδιαίτερα από το προηγούμενο οθωμανικό σύστημα. Μια εικόνα για την εσωτερική διοίκηση της εποχής του Καποδίστρια δίνει η απογραφή της γαλλικής αποστολής υπό τον στρατηγό Μαιζόν το 1829. Μεταξύ των επαρχιών του κράτους ήταν η επαρχία Γαστούνης, διαιρεμένη σε 4 τομείς
1. Κάτω Ποταμού* (περιοχή της Ανδραβίδας και των περιχώρων)
2. Άνω Ποταμού (περιοχή της Γαστούνης και των περιχώρων)
3. Γούβες (από την Βαρβάσαινα έως το Λάλα)
4. Κάπελη (Κούμανι και περίχωρα)
Το Μπρούμα εμφανίζεται μεταξύ των χωριών του τομέα Γούβες, για τον οποίο δυστυχώς τα στοιχεία της απογραφής αυτής δίνονται κατά προσέγγιση.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι το χωριό ήταν πάντοτε συνδεδεμένο με τα κέντρα λήψης αποφάσεως της περιοχής (μέχρι την εποχή του Καποδίστρια, δηλαδή, με την Γαστούνη, την έδρα της ισχυρής οικογένειας των Σισίνηδων), όπως συνέβη και με την μετά την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους πορείας του.
Σε επόμενη ανάρτηση θα παρουσιαστεί η πορεία της διοικητικής υπαγωγής του χωριού από την βασιλεία του Όθωνα και εξής.

* Οι περιοχές Άνω Ποταμού και Κάτω Ποταμού χωρίζονται προφανώς από το μεγάλο ποτάμι του κάμπου, τον Πηνειό.

(Η εικόνα που συνοδεύει το άρθρο προέρχεται από το ιστολόγιο androni.blogspot.com και αναπαριστά την διοικητική διαίρεση του Μοριά κατά την δεύτερη Τουρκοκρατία μαζί με στοιχεία από την περίοδο του Καποδίστρια)